De Ilex is een plant dat van oudsher geassocieerd wordt met de wintermaanden, vooral tijdens de feestelijke periode rond Kerstmis. De glanzende, wintergroene bladeren en de opvallende vuurrode bessen zijn een veelvoorkomend element in feestelijke kerststukjes. Maar deze veelzijdige plant verdient meer erkenning dan alleen een tijdelijke decoratie. Laten we eens dieper ingaan op de verschillende soorten Ilex en ontdekken hoe ze een waardevolle aanvulling kunnen zijn op je tuin.

Ilex soorten voor de tuin

Met ongeveer vierhonderd verschillende soorten binnen het geslacht Ilex is er een overvloed aan keuzes voor tuinliefhebbers. In Nederlandse bossen komt vaak de 'scherpe' Ilex aquifolium voor, herkenbaar aan het scherp getande blad. Deze struiken kunnen zelfs uitgroeien tot indrukwekkende bomen die wel driehonderd jaar oud kunnen worden. Dankzij de inspanningen van kwekers kunnen we nu genieten van een gevarieerd assortiment voor de tuin, variërend van ondoordringbare hagen en zuilvormige bomen tot planten die zich perfect laten vormsnoeien.

Wat betreft bladvormen en -kleuren is de diversiteit groot. Een van de bekendste hebben scherpe karteltjes en zijn er cultivars met ronde of smalle blaadjes, met en zonder stekels. Voor degenen die iets anders willen dan het standaard donkergroen, zijn er bijvoorbeeld blauwgroene variëteiten zoals Ilex ×meserveae ‘Blue Prince’ of ‘Blue Maid’. Voor een opvallende verschijning in de wintermaanden is er de 'Ferox Argentea' met gele randen of de 'Silver Queen' met witgerand blad.

Waar en wanneer plant je een Ilex?

Ilex gedijt het beste in goed doorlatende grond en heeft een voorkeur voor de halfschaduw of volle zon. Het is belangrijk om te weten dat bont blad de neiging heeft om groen te verkleuren in de volle schaduw, terwijl het kan verbranden in de volle zon. In het voorjaar kun je organische hagenmest toevoegen om de groei te stimuleren. Het planten van Ilex is het meest effectief in de herfst- en wintermaanden, zolang er geen vorst is. Zorg voor een ruime kuil, omdat deze planten de ruimte nodig hebben. Ilex heeft de reputatie langzaam te groeien, maar dit draagt bij aan hun duurzaamheid en opvallende aanwezigheid, vooral in de winter. De Japansehulst, Ilex crenata, groeit net als Buxus langzaam en hebben ze kleine, ronde blaadjes zonder prikkels. Dit maakt ze ideaal voor vormsnoei, die het best kan worden uitgevoerd in juni of september. Variëteiten zoals 'Blondie' of de geelbladige 'Golden Gem' en 'Convexed Gold' bieden diverse mogelijkheden voor tuinontwerp. Wat betreft snoeien, groeit Ilex langzaam en moet het alleen worden gesnoeid wanneer dat nodig is. Voor Ilexhagen is snoeien ideaal in juni en/of september.

Voor Japanse Ilex is vormsnoei het meest effectief in mei, juni en/of september. Een bewolkte of regenachtige dag is optimaal voor snoeien, omdat de plant zich sneller herstelt in vochtige omstandigheden.

Zijn de bessen van de Ilex giftig?

Terwijl de rode bessen van Ilex verschillende vogels aantrekken, is het belangrijk op te merken dat zowel de bessen als de bladeren giftig zijn voor mensen. Het is dus essentieel om hiermee rekening te houden, vooral als er kinderen of huisdieren in de buurt zijn.